Zabiegi estetyczne u nieletnich – co mówi prawo i etyka?

Polskie prawo nie posiada osobnej ustawy o medycynie estetycznej. Zabiegi tego typu są więc oceniane na podstawie ogólnych przepisów prawa medycznego, cywilnego oraz praw pacjenta.

 

W praktyce oznacza to:

• Zgoda rodzica (przedstawiciela ustawowego) jest obowiązkowa przy każdej ingerencji medycznej u osoby niepełnoletniej. 
• Zgoda samego dziecka jest również konieczna, jeśli ukończyło ono 16 lat. To tzw. zgoda podwójna – bez niej zabieg nie powinien być wykonany. 
• Jeśli pacjent ma mniej niż 16 lat – to rodzic podejmuje decyzję, ale lekarz powinien uwzględnić zdanie dziecka i ocenić jego dojrzałość emocjonalną. 

 

Zgoda to jednak dopiero początek.

 

Według Kodeksu Etyki Lekarskiej, lekarz ma obowiązek kierować się dobrem pacjenta, a nie jego chwilowymi zachciankami czy presją otoczenia.

 

Art. 2 KEL: “Najwyższym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego.”

Art. 13 KEL: “Lekarz powinien wykazywać szczególną troskę wobec dzieci.”

 

To oznacza, że zabieg estetyczny u nastolatki, która chce „mieć usta jak z filtra”, może być nie tylko niewskazany, ale wręcz etycznie niedopuszczalny – nawet jeśli rodzic wyrazi na niego zgodę. Szczególnie pomocna w ocenie słuszności wykonania zabiegu u osoby niepełnoletniej, może okazać się konsultacja psychologiczna.

 

Lekarz powinien odmówić wykonania zabiegu, jeżeli:

• nie ma ku niemu realnych wskazań (np. medycznych, psychologicznych, pourazowych), 
• małoletni pacjent nie rozumie skutków zabiegu, 
• istnieje ryzyko negatywnego wpływu na zdrowie psychiczne dziecka. 

 

W przypadku każdego niepełnoletniego pacjenta, lekarz powinien:

1. Przeprowadzić dokładny wywiad medyczny – także z opiekunem. 
2. Dokumentować wskazania do zabiegu – również w kontekście samopoczucia psychicznego pacjenta. 
3. Uzyskać zgodę pisemną – rodzica, a jeśli dziecko ma 16-18 lat, także samego pacjenta. 
4. Uzyskać zgodę na przetwarzanie danych i zdjęć, jeśli są wykonywane zdjęcia „przed i po”. 
5. Ocenić dojrzałość emocjonalną – nie każdy nastolatek jest gotowy na konsekwencje zabiegów estetycznych. 

 

Wykonanie zabiegu estetycznego na nieletnim bez odpowiednich zgód lub wbrew zasadom etyki może skutkować:

• odpowiedzialnością cywilną (odszkodowanie), 
• odpowiedzialnością zawodową (postępowanie przed izbą lekarską), 
• w skrajnych przypadkach – karną, jeśli dojdzie do uszczerbku na zdrowiu. 

 

Dlatego coraz więcej odpowiedzialnych klinik wprowadza wewnętrzne procedury, które wykluczają przeprowadzanie niektórych zabiegów na osobach niepełnoletnich, nawet przy obecności rodzica.

 

Zabiegi estetyczne u nieletnich to nie tylko temat medyczny, ale także społeczny i psychologiczny. Młody pacjent potrzebuje szczególnej ochrony – przed decyzjami, które mogą być nieodwracalne.

 

Jeśli prowadzisz klinikę medycyny estetycznej, zadbaj nie tylko o zgodność z przepisami, ale też o standardy etyczne i odpowiedzialność społeczną. W końcu chodzi o coś więcej niż tylko wygląd – chodzi o zdrowie, rozwój i dobro młodego człowieka.